Grondverzetmachines worden vaak ingezet om lasten te hijsen. Deze toolbox geeft aan onder welke voorwaarden er met grondverzetmachines mag worden gehesen.

Er worden twee soorten hijswerk onderscheiden:

Categorie 1:
hijswerk dat direct verband houdt met de eigenlijke functie van de machine, bijvoorbeeld na graven leidingen leggen of ondersteuningsschotten plaatsen;
Categorie 2:
hijswerk waarbij de machine wordt ingezet als mobiele hijskraan.

Dus als je de hele dag prefab elementen aan het plaatsen bent dan kun je dat zien als echt hijswerk en word je machine ingezet als mobiele hijskraan.
Plaats je een leiding in een sleuf die je net hebt gegraven wordt dat niet gezien als hijswerk.

Indien het hijswerk is waarbij de grondverzetmachine wordt ingezet als mobiele hijskraan zijn er diverse zaken waar we rekening mee moeten houden.

• keuring van de machine, met andere woorden mag dit stuk materieel eigenlijk wel hijsen;
• is de last meer of gelijk aan 10 tonmeter;
• training en opleiding van de machinist.

Indien je gaat hijsen met een grondverzetmachine zonder aan bepaalde voorwaarden te hebben voldaan kan dat extra risico's met zich meebrengen. De kraan zou kunnen kantelen en daarnaast zijn de aansprakelijkheden anders doordat we niet voldoen aan de gestelde wet- en regelgeving. 

Categorie 1, voornamelijk graafwerk waarnaast ook lasten worden verplaatst
De eisen zijn dan in grote lijnen:

• een volledig ingevuld kraanboek Graafmachine met beperkte hijsfunctie;
• een lastvluchttabel volgens EN 474 (”75%”); hierop moet ook zijn aangeven onder welke voorwaarden met een last gereden mag worden, bijvoorbeeld: de last altijd laag boven de grond houden en borgen tegen uitzwaaien;
• een lastmomentsignalering die ook personen in het vluchtbereik van de machine waarschuwt; voor graafmachines met een maximale hijslast < 1 ton en een maximaal lastmoment < 4 tonmeter (‘minigravers’), is een lastmomentsignalering niet verplicht;
• slang-/leidingbreukkleppen op de lastdragende zijde van de hydraulische asblokkeercilinders, stempelcilinders, dozerbladcilinders (wanneer het blad wordt gebruikt voor afstempeling, zie hiervoor de hijstabel) en cilinders van de giek. Het is niet nodig de zuigerzijde van de lepelsteelcilinder te beveiligen, als in de bedieningsvoorschriften is opgenomen dat de lepelsteel niet door de verticale stand (richting machine) belast mag worden. De bakcilinder hoeft niet te zijn beveiligd, indien in de bedieningsvoorschriften is opgenomen dat deze tijdens het werk alleen in volledig uitgeschoven stand mag staan;
• de machinist dient voor het hijswerk te zijn geschoold of aantoonbare instructie te hebben gehad.
  Dat betekent de opleiding veilig hijsen met grondverzetmachines of een gedegen aantoonbare instructie over de risico’s van het hijsen en het gebruik van diverse hijsmiddelen.
  
  

Categorie 2, inzet als mobiele hijskraan

• Een graafmachine die voornamelijk als mobiele hijskraan wordt ingezet moet aan alle eisen van categorie 1 voldoen.
• De lepelsteelcilinder moet hier ook aan de zuigerzijde van een slang-/leidingbreukklep worden voorzien, òf de slag van deze cilinder moet zodanig worden begrensd dat deze de steel niet door de verticale lijn richting machine kan bewegen.
• De machine moet dan bovendien zijn uitgerust met een lastmomentbegrenzer met inbegrip van een lastmomentsignalering.
• Bij gebruik voor overslagwerk met grijper kunnen een lastmoment-, last- of vluchtbegrenzer worden weggelaten als de totale massa van grijper + inhoud minder is dan de toelaatbare last op maximale vlucht.
• Hijstabellen moeten aan dezelfde norm voldoen als die voor hijskranen
• Indien een machine in categorie 2 een maximum bedrijfslastmoment heeft van 10 tonmeter of meer, moet de machinist in het bezit zijn van een geldig bewijs van vakbekwaamheid door middel van registratie in het TCVT-RA.

Naast het vaststellen of je aan het hijsen bent is het natuurlijk van belang dat je alle kennis van ketting- en banden werk hebt. Zijn je kettingen en banden gekeurd? Ben je goed op de hoogte van de gewichten waarvoor de hijsmiddelen geschikt zijn.

Checklist voor hijswerk zoveel categorie 1 en categorie 2

Ga met elkaar in gesprek over het volgende:

1. Ben jij wel eens echt aan het hijsen met een grondverzetmachine?
2. Zijn onze grondverzetmachines uitgerust met de juiste voorzieningen om te mogen hijsen?
3. Heb jij een aantoonbare gedegen instructie gehad over hijsen met grondverzetmachines?

Wil je aanvullende informatie, benader gerust de KAM afdeling.