In voormalige oorlogsgebieden, strategisch gelegen vaarwegen, havens en dergelijke kunnen zich ontplofbare oorlogsresten in de bodem bevinden. Vaak is dat bekend en inzichtelijk gemaakt door middel van een historisch vooronderzoek en wordt het werkgebied voordat de werkzaamheden beginnen vrijgemaakt van deze ontplofbare munitie. Maar zelfs dan blijkt daarna waakzaamheid geboden!

Weliswaar zijn er in het verleden niet vaak ongelukken gebeurd met ontplofbare oorlogsresten, maar als het mis gaat kan het goed mis gaan.

Bij vele werkzaamheden binnen ons bedrijf kunt je niet gesprongen munitie aantreffen. Denk maar eens aan:

• - Het baggeren waarbij een granaat in de stenenkist of pomphuis terecht kan komen;
• - Bij graafwerkzaamheden waarbij je met de bak van je kraan op een bom terecht komt of zelfs een bom in de bak kan krijgen;
• - Opschoon werkzaamheden langs de oever;
• - Steenzetters die langs de oever aangespoelde/ gedumpte munitie vinden;
• - Wie heeft er weleens oorlogsmunitie aangetroffen? Deel je ervaring met je collega.

In principe is munitie gemaakt om te doden, daarom heeft men springstof of chemische stof in het projectiel verwerkt. Om ervoor te zorgen dat het projectiel explodeert, is op het munitie-artikel een zogenaamde ontsteker geplaatst. De ontsteker bevat een aantal veiligheden, die voorkomen dat het munitieartikel vroegtijdig zijn werk kan doen. Deze zijn vaak niet meer actief of juist inwerking getreden, zodat het projectiel zich in een levensgevaarlijke toestand bevindt.

Een leek kan niet beoordelen of een aangetroffen vermoedelijk ontplofbare munitie al dan niet gevaarlijk is. Neem daarom altijd de grootst mogelijke voorzichtigheid in acht. Denk niet: dit is al zo verroest, dat is niet gevaarlijk meer. Volgens deskundigen wordt munitie gevaarlijker naar mate het ouder wordt, ook als het jarenlang onder water heeft gelegen. De kleinere projectielen zijn over het algemeen gevoeliger dan de grote.  Wanneer u niet gesprongen munitie aantreft of iets waarvan u denkt dat het gevaarlijk kan zijn, ga dan nooit zelf op onderzoek uit en blijf van het voorwerp af! Het opvolgen van de instructie toevalsvondst OO beschermt jezelf en de omgeving.

Het risico op ontploffen bij oorlogsresten is aanzienzienlijk als er beweging rondom het explosief is.

• Trillingen in de omgeving van het explosief: wanneer er een trilling plaatsvindt, bestaat de mogelijkheid dat dit leidt tot een ongecontroleerde explosie van het explosief. 
• ​​​​​​​Bewegen van het explosief: bewegen van een explosief kan worden veroorzaakt door bijvoorbeeld graafwerkzaamheden of contact van het explosief met een damwandplank of tijdens drukken, intrillen of heien.
• In contact brengen van het explosief met zuurstof uit de buitenlucht: een explosief waarin witte fosfor is opgenomen, kan spontaan tot ontbranding komen als die in contact komt met zuurstof uit de buitenlucht. Dit kan resulteren in een ongewenste explosie van de springlading die in de meeste gevallen in het explosief is opgenomen. De fosfor kan daardoor tot op grote afstand worden rondgeslingerd. In contact brengen met zuurstof kan worden veroorzaakt door ontgraven.

HET BIJ TOEVAL AANTREFFEN VAN EEN EXPLOSIEF

Een toevalsvondst houdt in dat er (vermoedelijk) niet gesprongen munitie wordt aangetroffen op een locatie en/of tijdstip dat niet in de risico beoordeling is voorzien. Een toevalsvondst kan plaatsvinden

in gebieden die als “onverdacht” zijn aangemerkt, maar ook binnen gebieden die als "verdacht” zijn aangemerkt maar waar op dat moment geen geplande grondroerende en/of opsporingswerkzaamheden plaatsvinden.

1. Het object niet beroeren;
2. Afzetten / markeren locatie;
3. Ter plaatse werkzaamheden staken, uitvoerder en Senior Deskundige OOO informeren;
4. Uitvoerder informeert de politie (0900-8844);
5. Incident melden in de MVO safe app (foto toevoegen);
6. Het verdachte object in de gaten houden tot de politie er is (vrij houden van toeschouwers, omwonenden en personeel);
7. Uitvoerder informeert opdrachtgever en gemeente Ambtenaar Openbare Orde en Veiligheid (AOOV);
8. Politie stuurt mogelijk een explosievenverkenner ter beoordeling wel/geen OO;
9. De politie geeft de melding door aan Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EODD) en bepaalt de urgentie voor ruiming;
10. De ruimploeg van de EODD komt vervolgens om het object onschadelijk te maken;
11. Werkzaamheden hervatten;
12. De toevalsvondst wordt geëvalueerd door de Uitvoerder, KAM en Senior Deskundige OOO  om te bepalen of de getroffen beheersmaatregelen afdoende zijn. Dit in overleg met de opdrachtgever;
13. Indien noodzakelijk wordt de getroffen beheersmaatregelen aangepast.

Als er een melding van aanwezig explosief gedaan wordt is het handig om een foto mee te sturen zodat de deskundige een beeld heeft om wat voor explosief het gaat. Doe deze melding via de MvO Safe app.

​​​​​​​